Tapast hefur forsætisráðherra!

Sást síðast til viðkomandi í Norræna húsinu þann 10. maí 2009 þegar viðkomandi sagði frá norrænum draumum ríkisstjórnar sem viðkomandi yrði í forsæti fyrir. Síðan hefur nokkuð oft sést til konu áþekka forsætisráðherranum, bæði innan og utan Alþingishússins, en viðkomandi hefur ekki reynst vera forsætisráðherrann heldur formaður Samfylkingarinnar.

 

Aðstoðarmaður forsætisráðherrans sást þann 2. ágúst 2009 urra og gelta á facebook-síðu sinni að frönskum dómara. Vonir vöknuðu um að forsætisráðherrann týndi myndi skjóta upp kollinum og annaðhvort taka undir urr og gelt aðstoðarmanns síns eða reka hvoru tveggja ofan í hann. En hvorugt varð: Forsætisráðherrann virðist vera alveg horfinn!

 

Í forsætisráðuneytinu leynist maður sem sagður er vera upplýsingafulltrúi forsætisráðuneytisins. Þann 3. ágúst 2009 upplýsti upplýsingafulltrúinn að hann veit ekki í hvorn fótinn hann á að stíga, að eigin sögn vegna stefnuleysis einhverra annarra.

 

Fundarlaunum er ekki heitið en finnandi vinsamlegast vekji athygli forsætisráðherrans á því að það væri ekki brot á friðhelgi heimila landsmanna ef forsætisráðherrann horfði framan í þjóðina, ávarpaði þjóðina og upplýsti hvert forsætisráðherrann stefnir með þjóðina!

Helga Garðarsdóttir

Getur "samninganefndin" toppað einhvern annan en sjálfa sig í vitleysunni?

 Sendi póst til að fá fram skilning Breta

 Eftir Þorbjörn Þórðarson [e-mail]

„ÞEGAR þessi umræða kom upp í kjölfar fullyrðinga Ragnars Hall taldi ég eðlilegt að það lægi fyrir sjónarmið [Bretanna] í þessu efni. Ég vildi fá það hreint fram hver þeirra skilningur væri,“ segir Indriði H. Þorláksson, aðstoðarmaður fjármálaráðherra og nefndarmaður í Icesave-samninganefndinni, um tölvupóst sem hann sendi Gary Roberts, formanni bresku samninganefndarinnar, hinn 21. júlí sl., einum og hálfum mánuði eftir undirritun Icesave-samkomulagsins.

Efni fyrirspurnar Indriða varðar ákvæði 3.1.2 í samningnum við Hollendinga og hliðstætt ákvæði í uppgjörssamningi við Breta, en það fjallar um greiðslu jöfnunargreiðslna til Seðlabanka Hollands eða Tryggingarsjóðs innistæðueigenda ef annar aðilinn endurheimtir hærra hlutfall en hinn, t.d vegna forgangsstöðu Tryggingarsjóðsins, í kjölfar framsals á hluta krafna til Tryggingarsjóðsins. Tilgangur ákvæðisins er að að tryggja að hvor aðili um sig, Tryggingarsjóðurinn og Seðlabanki Hollands, endurheimti sama hlutfall vegna framseldrar kröfu og hinn. Mikið hefur verið deilt um þetta ákvæði, en Ragnar Hall hrl., og Eiríkur Tómasson, lagaprófessor, telja að það veiti Bretum og Hollendingum rýmri rétt en þeir hefðu samkvæmt íslenskum lögum og tilskipun ESB.

Í svari Roberts segir að hann telji að bakgrunn ákvæðisins megi rekja til þess að stuttu fyrir undirritun samninganna (hinn 5. júní sl.) hafi komið fram sjónarmið um „ofurforgangskröfu“ Tryggingarsjóðs innistæðueigenda á eignir Landsbankans. „Það er mitt álit að enginn slíkur ofurforgangur fyrirfinnist í íslenskri löggjöf,“ segir Roberts og vísar til þess að Áslaug Árnadóttir, skrifstofustjóri í viðskiptaráðuneytinu og nefndarmaður í samninganefndinni, hafi staðfest meðan á viðræðunum stóð að slíkur ofurforgangur væri ekki til staðar. Með „ofurforgangskröfu“ er vísað til þess að upphæð innistæðueigenda sé ein krafa á hendur þrotabúi Landsbankans þrátt fyrir að fleiri en einn kröfuhafi haldi fram rétti á grundvelli hennar fyrir tilstilli framsals (Morgunblaðið, 7. ágúst 2009: 15).

 

Á maður trúa því, að samninganefndarmaður íslensku nefndarinnar hafi skrifað andstæðingnum tölvupóst og beðið hann um að segja sér hvort Ragnar Hall lögmaður viti um hvað hann er að tala???

 

Í faglegri grein sinni segja lögmennirnir Lárus Blöndal og Stefán Már Stefánsson: "Eins og þeir Hörður Felix Harðarson og Ragnar H. Hall hæstaréttarlögmenn og Eiríkur Tómasson prófessor hafa gert grein fyrir m.a. í Morgunblaðinu hinn 20. júlí sl. teljum við þá niðurstöðu samninganefndarinnar í ósamræmi við íslensk gjaldþrotalög sem óumdeilanlega gilda við þessi skipti. Forgangskrafa hvers innistæðueiganda telst ein krafa" (Morgunblaðið, 7. ágúst 2009: 21).

 

Getur maður átt von á því að Indriði riti Gary Roberts annan e-mail til að fá úr því skorið hvort Hörður Felix Harðarson, Eiríkur Tómasson, Lárus Blöndal og Stefán Már Stefánsson hafi vit á lögum?

 

Nánasti samstarfsmaður Indriða, að Gary Roberts væntanlega frátöldum, Steingrímur J. Sigfússon, sagði í Kastljósi 6. ágúst 2009:

Steingrímur: "Svo vil ég fá að segja þetta með... með... sem kennt er við Ragnar H. Hall, sem örugglega af góðum hug hefur komið fram með þessi sjónarmið og hafði áhyggjur af því... að þarna hefðu menn kannski samið af sér. Hvað kemur í ljós? Það er búið að fara mjööög rækilega yfir það mál. Það er búið að taka saman lögfræðileg álit af mörgum innlendum aðilum, reyndir skiptastjórar hafa komið fyrir nefndina, það er búið að leita til evrópskra lögfræðinga, það er búið að afla gagna frá hinum Norðurlöndunum og búið að skoða þetta mjög vel og niðurstaðan er að mínu mati alveg skýr: Það er engin lagaleg stoð fyrir þessu sjónarmiði. Í fyrsta lagi ekki í íslenskum rétti, það er það ekki"...

Spyrill: "Það er umdeilanlegt"...

Steingrímur: "Það er umdeilanlegt, já. En ég er orðinn nokkuð sannfærður eftir að hafa skoðað rækilega lögfræðiálit og rætt við marga helstu og reyndustu skiptastjóra landsins. Í öðru lagi er það þannig... það er augljóst að þetta stenst ekki Evrópuréttinn. Það höfum við núna mjög rækileg lögfræðiálit frá hollenskum prófessor og lögfræðingi í Brussel og frá fleiri aðilum"...

_______________________

 

Steingrímur!

Hættu að valta með frekju yfir réttlætiskennd samlanda þinna.

 

Leggðu á borðið með fullyrðingum þínum, hverjir skrifðu "lögfræðilegu álitin" sem þú vitnar í. Hverjir eru "reyndustu og helstu skiptastjórarnir" sem þú velur frekar að hlusta á en Ragnar H. Hall og aðra ofannefnda lögmenn? Í hvaða evrópsku lögfræðinga ertu að vitna? Hver er hollenski prófessorinn? Hver er lögfræðingurinn í Brussel?

_______________________

 

Til Kastljóss!

Fáið Steingrím til að takast á um málið við einn eða fleiri lögmannanna Ragnar H. Hall, Hörð Felix Harðarson, Eirík Tómasson, Lárus Blöndal eða Stefán Má Stefánsson. Leyfið áhorfendum að sjá og heyra þá skiptast á skoðunum og meta hver er trúverðugastur og virðist vita best um hvað hann er að tala!

Helga Garðarsdóttir

Fréttastofa Ríkisútvarpsins = fréttastofa ríkisstjórnarinnar?

Í hádegisfréttunum sá fréttastofa RÚV ekki ástæðu til að segja frá þessari grein sem lögmennirnir Lárus Blöndal og Stefán Már Stefánsson rituðu í Morgunblaðið í dag.

Lárus er hæstaréttarlögmaður og Stefán er prófessor og höfundur kennslubóka í Evrópu- og gjaldþrotarétti.

 

Icesave-samningarnir

  Eftir Lárus L. Blöndal og Stefán M. Stefánsson

Eftir Lárus L. Blöndal og Stefán M. Stefánsson: "Við teljum nauðsynlegt að greina lögfræðilega stöðu Íslands áður en gengið er frá samningunum af hálfu íslenska ríkisins."

 

Í UMRÆÐUNNI undanfarnar vikur hefur athygli manna beinst að lánasamningunum sem liggja fyrir Alþingi. Stefnt er að því að Alþingi taki fljótlega endanlega afstöðu til samninganna. Því eru hér dregnar fram nokkrar staðreyndir og sjónarmið sem máli skipta um leið og við vitnum til fyrri skrifa.

Við teljum nauðsynlegt að greina lögfræðilega stöðu Íslands áður en gengið er frá samningunum af hálfu íslenska ríkisins. Jafnvel þótt sú afstaða sé tekin að ganga til samninga um að greiða, þá hefur það augljóslega úrslitaáhrif á samningsstöðu okkar hvort íslenska ríkið telur sig vera að taka á sig ábyrgð umfram skyldu eða ekki. Því verður þessi lögfræðilegi grundvöllur ávallt að vera í forgrunni í umræðunni. Jafnframt verður að gæta þess að samningsniðurstaðan sé hófleg og sanngjörn miðað við þennan grundvöll.

 

Engin ríkisábyrgð

Afstaða okkar í Icesave-málunum er og hefur verið að engin ríkisábyrgð hvíli á innistæðutryggingarsjóðnum. Veigalítil lögfræðileg rök hafa komið fram gegn sjónarmiðum okkar. Rökin hafa hins vegar einkum verið af öðrum toga en lögfræðilegum, m.a. af hálfu samninganefndarinnar. Hafi tryggingarkerfinu verið ætlað verja innistæðueigendur gegn öllum mögulegum áföllum, að lágmarki að fjárhæð rúmlega 20.000 evrur, þá er ljóst að kerfið hefur reynst meingallað. Það er að tæpast á ábyrgð Íslands heldur fremur Evrópusambandsins sem samdi reglurnar og setti þær í umferð.

 

Vinnubrögð Íslands

Það vandamál sem við blasir nú má m.a. rekja til þess að ekki var leitað eftir viðeigandi ráðgjöf, innlendri sem erlendri, áður en yfirlýsingar voru gefnar og samningar undirritaðir. Þegar bresk lögfræðistofa sem ráðin var af íslenska ríkinu til ráðgjafar gefur með skýrum hætti til kynna að hún telji að við höfum lögin okkar megin þá virðast ábendingar hennar um frekari skoðun málsins ekki teknar til greina. Hvers vegna var þessa álits og annarra lögfræðilegra álita ekki aflað til stuðnings málstað Íslands?

 

Að standa við skuldbindingar

Íslandi ber að standa við allar alþjóðlegar skuldbindingar. Í því felst hins vegar ekki að falla frá rétti til að hafa skoðun á því hverjar skuldbindingar Íslands eru, berjast fyrir þeim og að fá ágreining leystan fyrir erlendum úrskurðaraðilum. Samningarnir sem Alþingi fjallar nú um bera þess tæpast merki að lögfræðileg sjónarmið til hagsbóta fyrir Ísland hafi náð fram að ganga. Sú staðreynd bendir til þess að þeim hafi ekki verið nægjanlega haldið fram.

 

Samningarnir og lágmarkstryggingin

Fyrir liggur að ríkisstjórnin hefur ákveðið að semja umfram skyldu um að Ísland ábyrgist lágmarkstrygginguna svokölluðu, að fjárhæð rúmlega 20.000 evrur fyrir hvern innistæðueigenda sem tryggingarsjóðurinn tryggir.

Í umræðunni hefur komið fram að lánafyrirgreiðsla frá ýmsum ríkjum og sjóðum fáist ekki nema gengið sé frá umræddum samningum á þennan hátt. Hefur þetta verið formlega staðfest og skiptir ekki máli hvers efnis samningarnir eru? Er eðlilegt að þessu skilyrði sé fullnægt með því að rita samningana nánast á forsendum gagnaðila? Ef einhvers konar óeðlilegri nauðung hefur verið beitt gegn Íslandi skiptir líka máli að opnuð sé leið þannig að Ísland geti sótt rétt sinn í framtíðinni.

 

Íslenskur gjaldþrotaréttur

Samkvæmt samningunum er niðurstaðan sú að þrátt fyrir að við greiðum innistæðueigendunum fyrstu evrurnar, þ.e. rúmlega 20.000 evrur, þá hafa innistæðueigendurnir jafnan rétt á við íslenska tryggingasjóðinn til greiðslna úr þrotabúum bankanna vegna viðbótarinnistæðna sem þeir kunna að hafa átt. Hollenska og breska ríkið munu einnig eiga jafnan rétt við íslenska tryggingasjóðinn vegna þess sem þeir hafa greitt innistæðueigendum umfram greiðslur sjóðsins.

Eins og þeir Hörður Felix Harðarson og Ragnar H. Hall hæstaréttarlögmenn og Eiríkur Tómasson prófessor hafa gert grein fyrir m.a. í Morgunblaðinu hinn 20. júlí sl. teljum við þá niðurstöðu samninganefndarinnar í ósamræmi við íslensk gjaldþrotalög sem óumdeilanlega gilda við þessi skipti. Forgangskrafa hvers innistæðueiganda telst ein krafa. Sú staðreynd breytist ekki við innlausn eins eða fleiri aðila og henni eða hlutum hennar fylgja við innlausn réttindi á hendur þrotabúi samkvæmt 115 gr. gjaldþrotalaga. Engin atvik hafa komið fram sem gefa til kynna að um tvær eða fleiri kröfur væri að ræða við innlausn fleiri en eins aðila. Af þessu leiðir að þegar íslenski tryggingasjóðurinn greiðir fyrstu rúmlega 20.000 evrurnar þá öðlast hann jafnframt réttinn til að fá fyrst þá fjárhæð greidda áður en sá eða þeir sem eiga þann hluta kröfunnar sem eftir stendur fá greiðslu til sín.

Í andsvörum fulltrúa samninganefndarinnar hefur sú skoðun annars vegar verið sett fram að greiðslufyrirkomulagið sé í samræmi við íslenskan gjaldþrotarétt og hins vegar að önnur aðferð færi í bága við EES-samninginn. Að því er fyrra atriðið varðar þá fær sú skoðun ekki staðist eins og fyrr hefur verið rökstutt. Frekar er ástæða til að spyrja hvers vegna samninganefndin hélt ekki þessum reglum gjaldþrotaréttarins til streitu í stað þess að fallast á sjónarmið gagnaðila. Um síðara atriðið er það að segja að skipti í búi Landsbankans (þ.m.t. útibú erlendis) fara fram samkvæmt íslenskum lögum og er það í samræmi við tilskipun ESB. Fyrrgreind regla um rétt til greiðslu við úthlutun úr þrotabúi, sem við teljum að gildi hér á landi, tekur með engum hætti mið af þjóðerni kröfuhafa en mismunun á grundvelli þjóðernis er bönnuð í EES-rétti. Þar eru allt önnur sjónarmið sem liggja til grundvallar. EES-samningurinn kemur því ekki frekar til álita við úrlausn þessa álitaefnis.

 

Önnur atriði varðandi samningana

Við teljum að samningarnir séu að öðru leyti gallaðir í mörgum atriðum. Hér skulu nokkur atriði nefnd:

Samningarnir eru nefndir lánasamningar en ekki milliríkjasamningar og fjalla ekki um lausn á deiluefni milli ríkja eins og rétt væri heldur uppgjör á skuldum. Þetta hefur margvísleg áhrif, m.a. að ekkert er fjallað um deiluefnið sjálft á milli viðkomandi ríkja og að verið sé að ná niðurstöðu sem ætlast er til að báðir aðilar geti sætt sig við og efnt. Í samningunum er ekkert fjallað um forsendur fyrir uppgjörinu og þá ekki hvaða áhrif breytingar á þessum forsendum hefðu á efndir þeirra. Áberandi er að ákvæði um varnarþing eru algerlega einhliða í þágu gagnaðila. Í grein í Morgunblaðinu gerðum við grein fyrir því að Evrópubandalagið sjálft kynni að vera bótaskylt vegna óljósrar og ófullkominnar löggjafar um innistæðutryggingar. Samkvæmt samningunum virðist ekkert tillit hafa verið tekið til þessa sjónarmiðs eða haldið opinni leið fyrir Ísland til að láta á slíkt reyna. Ekki er óhugsandi að bresk stjórnvöld kunni að hafa farið offari þegar þau beittu hryðjuverkalögum gegn íslenskum bönkum og valdið þar með tjóni. Eðlilegt hefði verið að þetta álitaefni hefði verið leyst í umræddum samningum. Ekki er gerð nein grein fyrir því hvernig með skuli fara ef neyðarlögin um forgang innistæðueigenda reynast ekki standast íslenska stjórnarskrá. Í samningum er aðeins að finna endurskoðunarákvæði sem veitir Íslandi engan sjálfstæðan rétt í tilvikum sem þessum. Í samninginn skortir ákvæði sem veitir færi á endurskoðun komist alþjóðlegir dómstólar síðar meir að þeirri niðurstöðu að ekki hafi verið um greiðsluskyldu íslenska ríkisins að ræða eða að hún hafi verið mun takmarkaðri en samningurinn gerir ráð fyrir. Engin ákvæði eru í samningunum sem tryggja stöðu Íslands ef til þess kæmi að ekki reyndist unnt að standa undir greiðslum samkvæmt samningunum. Samningur sem getur fyrirsjáanlega leitt til slíkrar niðurstöðu varðar fullveldi þjóðarinnar og vekur stjórnarskrárlegar spurningar.

 

Þáttur Alþingis

Alþingismenn eiga nú leikinn. Engin ríkisábyrgð er fyrir hendi fyrr en Alþingi hefur samþykkt slíka ábyrgð. Að okkar mati eiga alþingismenn tvo kosti í þessu máli. Ef þeir taka eingöngu mið af lagalegri stöðu okkar þá segja þeir nei við Icesave- samningunum. Ef það er pólitískt mat þeirra að við verðum að semja verður að koma fram skýr rökstuðningur fyrir því og síðan verður að vísa málinu aftur í samningsferli. Alla vega er ljóst að samningarnir geta ekki staðið eins og þeir eru lagðir fyrir Alþingi.

Lárus er hæstaréttarlögmaður og Stefán er prófessor og höfundur kennslubóka í Evrópu- og gjaldþrotarétti.

Honum hefur verið hrósað fyrir það að vera ræðuskörungur, en hvað um innihaldið?

Hann fær nú varla verðlaun fyrir frammistöðu sína í Kastljósi gærkvöldsins, fjármálaráðherrann!

 

Spyrill: "Hvaða fyrirvara getur þú sætt þig við til þess að búa til einhverja samstöðu um málið?"

Steingrímur: "Ja, ég sætti mig alveg prýðilega við það sem fjárlaganefnd vinnur fram til lausnar málsins og ef að það tryggir breiðari stuðning við það þá er það vel."

Var hann ekki beðinn um að segja hvaða fyrirvara hann gæti sætt sig við?

 

Spyrill: "En hvað eruð þið tilbúin til þess að ganga langt í einhvers konar fyrirvörum til þess að fá stjórnarandstöðuna til liðs við málið?"

Steingrímur: "Ja, þetta... sko, í mínum huga snýst þetta nú fyrst og fremst um það að þetta er komið til Alþingis."

Var hann ekki beðinn um að svara því hversu langt þau væru tilbúin að ganga til þess að fá stjórnarandstöðuna til liðs við málið?

 

Steingrímur: "Þetta snýst auðvitað um það að við ætlum að reyna að takast á við að... að greiða þessa skuld. Axla okkar ábyrgð í þessum efnum. Þetta er reikningur sem við hefðum öll viljað losna við, en því miður komumst við ekki undan honum."

Er þetta okkar skuld? Hvers vegna fullyrðir Steingrímur að "við" komust ekki undan honum reikningnum?

 

Hafa ekki lögmennirnir Lárus Blöndal og Stefán Már Stefánsson ritað fimm greinar um það faglega mat þeirra að það sé ekki ríkisábyrgð á tryggingasjóðnum, skv. tilskipun Evrópusambandsins og hefur ekki Eiríkur Tómasson lagaprófessor sagt að honum finnist þeir Lárus og Stefán Már rökstyðja mat sitt vel?

 

Hvers vegna hefur Steingrímur valið að halda áfram með málið í þeim pólitíska farvegi sem Ingibjörg Sólrún og Geir settu það í?

Hvers vegna hunsar Steingrímur faglegt mat lögmanna og lagaprófessora?

Hvers vegna vill Steingrímur ekki verja íslensku þjóðina fyrir efnahagsárásum að utan?

Hvers vegna kemst Steingrímur upp með það að láta sem minnisblöð, sem hafa ekki verið lögð fyrir Alþingi til samþykktar, hafi lagagildi?

Á Steingrímur hagsmuna að gæta að Icesave-skuldum eigenda Landsbankans verði velt yfir á íslenskan almenning?

Helga Garðarsdóttir

19,6% fylgjandi!

Capacent-Gallup gerði könnun fyrir Andríki dagana 16.-27. júlí sl.

Spurt var: "Ert þú hlynnt/-ur eða andvíg/-ur því að Alþingi samþykki fyrirliggjandi frumvarp um ríkisábyrgð vegna Icesave-samninga?"

Niðurstaðan styður ekki framgöngu ríkisstjórnarinnar í málinu.

Mjög hlynnt voru 4%.

Frekar hlynnt voru 15,6%.

Frekar andvíg voru 20,3%.

Mjög andvíg voru 47,6%.

Hvorki né sögðu 12,5%.

 

Það þarf ekki að koma á óvart að hópur manna er "mjög hlynntur" því það er alveg ljóst að til er fólk í samfélaginu sem græðir á því að Icesave sé velt yfir á almenning. En gaman þætti mér að sjá hvernig þessi hópur er samansettur.

Hafi Ríkisútvarpið fjallað um þessa könnun þá hef ég misst af því. Hafi Ríkisútvarpið ekki fjallað um þessa könnun þá er spurning hvers vegna???

Helga Garðarsdóttir

Enn á ný um nauðungarsamningana!

Þann 30. júní sl. upplýsti Steingrímur fjármálaráðherra í fréttaviðtali að hann hafi vitað frá því "leið á febrúar" hvað það var sem ríkisstjórn Geirs Haarde hafði gert í Icesave-málunum... Orðrétt sagði hann: "Mér var þetta ekki ljóst fyrr en leið á febrúar"..., Nánar hér. Hann sagði þjóðinni þetta hins vegar ekki fyrir kosningar og hefur kannski ekki enn sagt frá því öllu!

Í viðtalsþætti við þær Eyglóu Harðardóttur og Margréti Tryggvadóttur á Útvarpi Sögu fyrr í dag kom margt athyglisvert fram og hvet ég fólk til að athuga hvort þátturinn verður ekki endurfluttur.

Þann 3. júní var fjármálaráðherra spurður á Alþingi hvernig samningar við Hollendinga og Breta gangi og hann svaraði víst að ekkert væri að frétta. Tveimur dögum síðar, þann 5. júní, mun formaður samninganefndarinnar hafa óskað eftir því að hitta þingflokkana til að kynna þeim samningana. Það er aldeilis að menn brettu upp ermarnar þessa tvo daga.

Margrét sagðist hafa á tilfinningunni að samningarnir hafi verið gerðir fyrir kosningar, sem fram fóru 25. apríl. Í ljósi þess að Steingrímur vissi þegar "leið á febrúar" hvað það var sem ríkisstjórn Geirs gerði í Icesave-málunum, að eigin sögn, en sagði þjóðinni það ekki, er þá nokkuð óeðlilegt að spyrja hvort gengið hafi verið frá Icesave-nauðungarsamningunum vikum áður en það var gert opinbert?

Fjármálaráðherrann undirritaði svo nauðungarsamningana án þess að full samstaða væri um það í hans eigin þingflokki.

Hversu mikið betra væri nú andrúmsloftið á Alþingi og í samfélaginu ef fjármálaráðherrann og samstarfskona hans, forsætisráðherrann, hefðu virt lýðræðið og þingið; lagt samningana fram opinberlega, með öllum fylgigögnum og ætlað margar vikur fyrir sérfræðinga og allan almenning til að kynna sér málið, skoða það frá öllum hliðum, skiptast á skoðunum, leita sér upplýsinga?

Í staðinn var pukrast með heila málið: Hvorki þingmenn né utanþingsmenn áttu að fá að sjá nauðungarsamninga. Ekki var gert ráð fyrir að lagasérfræðingar hefðu neitt um málið að segja, nema þeir sem voru handplokkaðir til þess.

Var fólk nokkuð að tala um traust?

Helga Garðarsdóttir

Hvað þýða fyrirvarar við ríkisábyrgðina á Icesave?

Birgir Ármannsson skrifaði greinina Leysir fyrirvaraleiðin Icesave-málið? Greinin sýnir að málið er hreint ekki auðvelt og fyrirvarar leysa e.t.v. ekki deiluna.

Survey on EU Integration and ESDP

 EU = European Union                    ESDP = European Security and Defence Policy

6. Preferences toward Europe's political future (ONE ANSWER ONLY)*

( ) Each country maintains its own sovereignty and takes care of its own affairs

( ) Each country cooperates with other countries under certain circumstances but does not limit its own sovereignty

( )The European countries cooperate regularly with respect to certain questions, transferring part of their sovereignty to European institutions

( )The European countries transfer their own sovereignty to one single European state

( ) I don’t know, no answer

 

7. Preferences toward European defence (ONE ANSWER ONLY)*

( ) Each country should organize its own defence

( ) Common defence

( ) Both things combined

( ) I don't know, no answer

 

8. Preferences toward the defence of your own country (ONE ANSWER ONLY)*

( ) Military alliance only with EU countries

( ) Military alliance only with US

( ) Military alliance like the current NATO

( ) Military alliance with all European countries, including Russia, plus USA

( ) Non-participation in any alliances and maintenance of neutrality

( ) I don’t know, no answer

 

9. In your opinion, should decisions concerning European defence policy be taken by national governments, by NATO or by the European Union? (ONE ANSWER ONLY) *

( ) National governments (go to question 11)

( ) NATO (go to question 11)

( ) The European Union (go to question 10)

( ) Other (go to question 10)

( ) Don't know (go to question 10)

 

10. How should these decisions be made within the European Union? (ONE ANSWER ONLY)

( ) By unanimous voting, that is all countries have to agree

( ) By majority voting, keeping the right for each member state not to send troops

( ) By majority voting, forcing each member state to send troops

( ) Don't know

 

11. In the context of a common European security and defence policy, who, do you think, should take decisions in case of military intervention: only the governments of the countries which are willing to send troops or all member countries of the European Union, including those who are not willing to send troops? (ONE ANSWER ONLY) *

( ) Only the governments of the countries which are willing to send troops

( ) All the member countries of the European Union, including those who are not willing to send troops

( ) Don't know

 

12. Do you think, single EU member states should be able to go to war and to have military missions alone – without consent in the European Union? *

( ) Yes

( ) No

( ) Don't know

 

13. The European Union has decided to put in place a common security and defence policy. Which roles do you think a European army should have? (MULTIPLE ANSWERS POSSIBLE) *

( ) Defending the territory of the European Union, including MY COUNTRY

( ) Intervening in conflicts at the borders of the European Union

( ) Intervening in conflicts in other parts of the world

( ) Repatriating Europeans who are in areas where there is a conflict

( ) Intervening in case of natural, ecological or nuclear disaster in Europe

( ) Intervening in other parts of the world in case of natural, ecological, or nuclear disaster, or combating famine, or cleaning minefields

( ) Guaranteeing peace in the European Union

( ) Taking part in peace-keeping missions outside the European Union, decided by the United Nations (UN troops)

( ) Taking part in peace-keeping missions outside the European Union, without the United Nations' agreement

( ) Defending human rights

( ) Carrying out humanitarian missions

( ) Defending the economic interests of the European Union

( ) Symbolizing a European identity

( ) There shouldn't be a European army

( ) Don't know

 

14. Recently, the European Union has decided to set up a swift intervention force of 60.000 men. Personally, do you think it is … ? (ONE ANSWER ONLY)*

( ) A very good thing

( ) A fairly good thing

( ) A fairly bad thing

( ) A very bad thing

( ) Don't know

 

15. Which of these would you prefer in the context of a common European security and defence policy? (ONE ANSWER ONLY)*

( ) One single European army which would replace national armies

( ) A European swift intervention force, which would be permanent, in addition to national armies

( ) A European swift intervention force, which would be put together only when needed

( ) No European army, but only national armies

( ) Other

( ) Don't know

 Mér barst afrit af þessari "áhugaverðu"  könnun sem sögð er fara fram í höll ESB í Brussel.

Helga Garðarsdóttir

Daily Telegraph ritskoðaði grein Joly!

Breska blaðið Daily Telegraph taldi það vera skyldu sína að gæta lýðræðisins í Bretlandi með því að tína út úr grein Evu Joly það sem einhver (kannski Darling-Brown) telur vera þegnum Bretadrottningar óhollt að vita um þeirra eigin stjórnvöld, Evrópusambandið og Alþjóðagjaldeyrissjóðinn.

Hér að neðan er enska útgáfa greinar Joly eins og hún sjálf gekk frá henni. Rauðlituðu efnisgreinarnar eru þær sem urðu fyrir barðinu á Daily Telegraph. Þeim var hent út úr grein Joly. Óvíða mildar blaðið orðalag Joly. Blái textinn er það sem Daily Telegraph birti og lét sem það væri grein Joly. Blaðið segir lesendum sínum ekki sannleikann um að þetta er ritskoðaður útdráttur blaðsins úr grein Evu Joly!

Daily Telegraph byrjaði á að ritskoða fyrirsögn greinarinnar: Henti út fyrirsögn Joly og bjó þessa til: "Gordon Brown is wrong, Britain played a part in Icelandic bank collapse". Það er synd að segja að Brown eigi ekki hauk í horni þar sem Daily Telegraph er!

Þetta var fyrirsögn Joly og hún fór fyrir brjóstið á ritstjórn Daily Telegraph:

Iceland – lessons to be learned from economic meltdown

 In the wake of the failure of the Icelandic banks Messrs Brown, Barroso and Strauss-Kahn prove that they have understood nothing

From G8 to G20, many heads of state and government seem to delight in repeating that nothing will ever be the same again. The world is changing, to the point of being turned on its head by the crisis; the way we think and act in terms of financial regulation, international relations and development aid must therefore, according to them, change too. However, numerous examples contradict all this big talk. The situation in which Iceland now finds itself following the implosion of its banking system and the emergency nationalisation of its three main banks (Kaupthing, Landsbanki and Glitnir) is undoubtedly one of the most significant of these examples. This small country of 320,000 inhabitants is now reeling under the weight of billions of Euros of debt, which has absolutely nothing to do with the vast majority of its population and which Iceland cannot afford to pay.

Í góðri þýðingu Friðriks Rafnssonar sem þýddi alla grein Joly á íslensku hljómar efnisgreinin svona: "MÖRGUM þjóðhöfðingjum og ríkisstjórnum, allt frá G8 til G20, verður gjarna tíðrætt um að héðan í frá verði ekkert eins og það var áður. Heimurinn hafi breyst, kreppan hafi jafnvel gerbreytt honum; afstaða okkar og vinnubrögð varðandi lagaumhverfi fjármálastarfsemi, alþjóðasamskipti eða þróunarsamvinnu verði því, að þeirra sögn, einnig að þróast. En því miður ganga fjölmörg dæmi þvert gegn þessum fagurgala þeirra. Staða Íslands nú í kjölfar bankahrunsins og þjóðnýtingar þriggja stærstu bankanna þar (Kaupþings, Landsbankans og Glitnis) er sennilega eitt skýrasta dæmið um þetta. Ísland, þar sem eru einungis 320 þúsund íbúar, sér nú fram á að þurfa að axla margra milljarða evra skuldabyrði sem langstærstur hluti þjóðarinnar ber nákvæmlega enga ábyrgð á og ræður alls ekki við að greiða."

Daily Telegraph gerði útdrátt úr efnisgreininni hér að ofan: "Iceland, a small nation with just 320,000 inhabitants, is reeling under the weight of billions of euros of debt, which has absolutely nothing to do with the vast majority of its population and which it cannot afford to pay." Eins og menn sjá þá tekur Daily Telegraph orð Joly úr samhengi með því að sleppa aðfararorðum hennar um af hverju þessi byrði er lögð á Íslendinga.

Daily Telegraph henti út næstu efnisgrein: I became interested in Iceland through my role as an adviser to the criminal investigation into the causes of the failure of its banks, which is at the root of its difficulties. However, I am not going to talk about that investigation, but something that goes far beyond it. In any case, I am by no means a spokesperson for the Icelandic authorities, whose responsibility in all this is clearly not insignificant. The previous government had even been dissolved due to public dissent over cronyism and the clannish running of institutions, which were seen as the cause of all of its problems. Moved by the fate of Iceland’s deserving and likeable people, and the complete absence of discussion in the European media about what the future holds for them, I simply want to draw the attention of public opinion to the issues at stake in this case – major challenges that are not confined to the shores of this island. The irresponsible attitude of certain countries, the EU and the IMF to the collapse of the Icelandic economy demonstrates their inability to learn from the dramatic undermining of the model that it embodied: one of excessive deregulation of markets, particularly financial markets, that the majority of those same key players contributed to shaping.

Í íslenskri þýðingu Friðriks Rafnssonar hljómar þessi efnisgrein sem að mati Daily Telegraph er óholl Bretum þannig: "Ég fékk áhuga á Íslandi þegar ég var fengin til að starfa sem ráðgjafi vegna réttarrannsóknar á orsökum bankahrunsins, sem er rót þess vanda sem landið glímir nú við. Umfjöllunarefni mitt nú varðar hins vegar ekki þá rannsókn; það er mun víðtækara en hún. Auk þess er ég ekki á neinn hátt talskona íslenskra stjórnvalda, en þau bera vitaskuld umtalsverða ábyrgð á þessu öllu saman. Sú stjórn sem sat þegar bankahrunið varð neyddist raunar til að segja af sér, enda hafði almenningur risið upp og mótmælt þeim hagsmunaárekstrum og klíkuskap í stjórnkerfinu sem eru undirrót allra ófara þeirra. Þar sem ég er snortin af örlögum þessarar grandvöru og elskulegu þjóðar og finnst sárlega skorta umræðu um hlutskipti hennar í evrópskum fjölmiðlum, langar mig bara að vekja athygli almennings á því hversu miklir hagsmunir eru í húfi í þessu máli – gríðarlegir hagsmunir sem afmarkast síður en svo af strandlengju Íslands. Ábyrgðarlaus afstaða sumra ríkja, Evrópusambandsins og Alþjóðagjaldeyrissjóðsins gagnvart hruni íslenska efnahagskerfisins sýnir að þau eru ófær um að draga lærdóm af hruni þess samfélags sem Ísland var holdgervingur fyrir – þ.e. samfélags óhefts markaðsfrelsis, einkum frjálsra fjármálamarkaða, sem þessir sömu aðilar tóku þátt í að móta."

Þriðju efnisgreinina skrar Daily Telegraph annars vegar niður og umorðaði hins vegar. Blái liturinn er það sem komst í gegnum nálarauga ritstjórnar Daily Telegraph. Rauðlitaða textanum henti ritstjórnin út: Let us look, first of all, at the demands of the UK and the Netherlands. These countries are concerned by the failure of the Icelandic banks because they had welcomed their subsidiaries and branches with open arms, even though their authorities had been at least partially alerted to the risks hanging over those banks. They are now demanding that Iceland pay them astronomical sums (more than €2.7 billion to the UK and over €1.3 billion to the Netherlands), plus interest at 5.5%. They consider that Iceland was responsible for guaranteeing the funds deposited with Icesave, the internet arm of Landsbanki that was offering unbeatable rates. The British and the Dutch decided to set that guarantee not at around €20,000 per deposit, as provided for in European and Icelandic legislation– which would already have been impossible for the Icelandic government, who quickly announced after nationalising its banks that it could only guarantee deposits made in Iceland itself – but at €50,000 to €100,000 per deposit, or even higher. Moreover, the measures that they are taking to get their way are scandalous. Indeed, at the very start of October, the UK began with a measure of extreme retaliation: freezing of the assets of not only Landsbanki but also Kaupthing Bank, which was totally unconnected to Icesave, using its anti-terrorism legislation. In doing so, the UK lumped the Icelandic people, their allies in NATO, together with the likes of organisations such as al-Qaeda... And since then, it seems to be using all of its influence to ensure that no international aid is really given to Iceland until its demands have been met. Indeed, Gordon Brown told his parliament that he is working “with the IMF” to establish how much it considered the UK was entitled to claim from Iceland. The IMF itself, meanwhile, not content with putting off making its loans available to Iceland, attached conditions to them that would seem outrageous, even in fiction. One example of this is the objective of bringing Iceland’s public deficit down to zero by 2013, a target that is impossible to achieve but that will nevertheless lead to huge cuts in the most essential areas of spending such as education, public health, social security, etc. Finally, on the whole, the attitude of the EU and other European countries has hardly been more commendable. The European Commission has clearly sided with the UK, as its President announced in November that there would be no European aid until the Icesave case had been resolved. It is true that Mr Barroso – too busy with his own campaign and terrified of upsetting his main source of support, London – is, as is often the case, in over his head. Even the Scandinavian countries, which heralded international solidarity, are conspicuous by their lack of reaction to the blackmailing of Iceland – which certainly puts the generosity of the loans they have promised into perspective.

Í þýðingu Friðriks Rafnssonar: "Það voru Hollendingar og Bretar sem ákváðu einhliða að upphæð innistæðutryggingarinnar ætti að vera ekki aðeins 20 þúsund evrur fyrir hvern reikning, rétt eins og kveðið var á um í evrópskum og íslenskum lögum– nokkuð sem þegar var ógerlegt fyrir íslensku ríkisstjórnina að standa við, en hún hafði tilkynnt mjög fljótlega eftir að bankarnir voru þjóðnýttir að aðeins væri hægt að ábyrgjast innlán á Íslandi –, heldur að upphæð 50.000 til 100.000 evrur, jafnvel hærri. Raunar var gripið til hneykslanlegra þvingunarráðstafana vegna þessa. Bretland greip þannig strax í októberbyrjun til afar róttækra aðgerða: frysti innistæður á reikningum Landsbankans og einnig Kaupþings, sem þó hafði nákvæmlega ekkert með Icesave að gera, og beitti til þess lögum um baráttu gegn hryðjuverkum. Með þessu setti Bretland Íslendinga, bandamenn sína í NATO, í sama flokk og hryðjuverkasamtök á borð við al-Qaeda... Upp frá þessu virðist Bretland hafa lagst með öllum sínum þunga gegn því að alþjóðasamfélagið grípi til nokkurra ráðstafana sem komið geta Íslandi að gagni fyrr en það hefur haft sitt fram. Gordon Brown gaf þannig í skyn í breska þinginu að hann „ynni með Alþjóðagjaldeyrissjóðnum“ til að ná fram kröfum sínum gagnvart Íslandi. Alþjóðagjaldeyrissjóðurinn þurfti því að fresta því að lána Íslandi og setti afar hörð skilyrði fyrir veitingu lánsins. Það á við um þau markmið að ná jafnvægi í fjárlögum á Íslandi í síðasta lagi árið 2013, markmið sem ekki er gerlegt að ná, en kemur engu að síður til með að leiða til gríðarlegs niðurskurðar í grundvallarmálaflokkum á borð við menntakerfið, heilbrigðiskerfið, almannatryggingakerfið, o.s.frv. Afstaða Evrópusambandsins og annarra Evrópuríkja var lítið skárri. Framkvæmdastjórn Evrópusambandsins tók strax í nóvember skýra afstöðu með Bretlandi þegar forseti hennar lét að því liggja að aðstoð myndi ekki berast frá Evrópu meðan Icesavemálið væri enn ófrágengið; raunar má segja að Barroso, sem þá var allur með hugann við eigin kosningabaráttu og dauðhræddur við að styggja helstu stuðningsmenn sína, Breta, hafi þá eins og fyrri daginn algerlega verið búinn að missa stjórn á atburðarásinni. Sama má segja um Norðurlöndin, sem þó eru ötulir talsmenn alþjóðasamstöðu, en afreka það nú helst að bregðast ekkert við þeirri kúgun sem Ísland er beitt – nokkuð sem dregur úr trú manna á raunverulegan vilja þeirra til þess að veita Íslandi stuðning."

Næstu efnisgreinar komust í gegnum nálarauga Daily Telegraph, en ritstjórnin gat ekki stillt sig fullkomlega um ritskoðun og felldi út hluta úr setningum Joly. Eins og áður þá er textinn sem ritstjórnin tók út rauðlitaður: 

Mr Brown is wrong when he says that he and his government have no responsibility in the matter. Firstly, Mr Brown has a moral responsibility, having been one of the main proponents of this model which we can now see has gone up the spout. But he also has a responsibility in the sense that he cannot really hide behind the legal status of Icesave – which made it formally dependent on the Icelandic banking authorities – and say that the UK had neither the means nor the legitimacy to supervise its activities. Could anyone realistically think that a handful of people in Reykjavik could effectively control the activities of a bank in the heart of the City? Moreover, it should be noted that the European directives concerning financial conglomerates seem to suggest that EU member states that allow such establishments into their territories from third countries must ensure that they are subject to the same level of control by the authorities of the country of origin as that provided for by European legislation. So, was there perhaps a failure on the part of the British authorities on this point, which would not be particularly surprising considering the ‘performance’ of other English banks (which were in no way related to Iceland) during the financial crisis? If so, Mr Brown’s activism in relation to this small country (áhersla Joly á hve fá við erum var of mikið fyrir nýlenduherrana og þeir settu Iceland í staðinn) might be motivated by a wish to appear powerful in the eyes of his electorate and taxpayers, whose own losses cannot be played down. Of course, the Icelandic institutions have a great deal of responsibility in this matter. But does that necessarily mean that the – also considerable – responsibility of the British authorities should be overlooked, dumping it all on the Icelandic people alone?

Iceland, whose only remaining source of income is its exports, will certainly not be able to pay off those debts. The Icesave agreement, that the Icelandic parliament is expected to vote on soon, would burden Iceland with a debt equivalent to £700 billion for the UK or $5.6 trillion for the US. Nor will Iceland be able to clear its deficit in less than five years, when national deficits are rising more quickly than ever, even for the great powers – with the UK and the US once again providing two very good examples. Unless a radical new approach is adopted, Europe and the IMF are about to perform a major feat: reducing a country whose HDI had, in just a few decades, reached the highest level in the world, to the rank of a poor country... The consequence of this is that the Icelandic people, the majority of whom are highly qualified and multilingual and have strong work relationships with the Nordic countries where they can assimilate easily, are already starting to emigrate. In the end, neither the IMF, nor England or the Netherlands will be able to be reimbursed. Just a few tens of thousands of retired fishermen will be left in Iceland, along with its natural resources and a key geostrategic position at the mercy of the highest bidder – Russia, for example, might well find it attractive.

Even so, there are alternative solutions. Indeed, the countries of the European Union could have devised a mechanism that would allow them to consider their own responsibilities in this situation, to improve the regulation of financial markets and even take on at least part of the debt – which European legislation in no way prohibits – for having failed in their banking supervision role.

They could have offered to help Iceland, which obviously has no experience in the matter, with the investigation that it is seeking to conduct to try to understand what really happened and to thoroughly analyse the causes of this disaster. They could even have taken the opportunity to start their own debate about a European public prosecution service in charge of matters concerning transnational crime, particularly financial crime, which, once again, European legislation in no way precludes. The IMF and its Managing Director could also have taken this opportunity to thoroughly review the nature of the conditions that they attach to their loans. They could have made them more realistic, more focused on the long term, and made it possible to incorporate at least some social considerations. That would have been a first step towards true reform of multilateral institutions of this type and international solidarity procedures – and for Mr Strauss-Kahn himself, a chance to finally make his mark at the head of the IMF (þetta umorðaði ritstjórn Daily Telegraph): and would have finally given IMF managing director Dominique Strauss-Kahn a chance to make his mark.

Engaging in this debate would obviously require a lot of time and energy, and a great deal of vigilance, particularly in the European Parliament, where discussions should be organised over the coming months. However, the Swedish presidency of the EU does not seem to be in a hurry to improve regulation of the financial sectors, and the committees with an economic focus in the Parliament are, more than ever, dominated by liberals, particularly British liberals. Yet the tools and levers for real progress are there; a catastrophe like that in Iceland could finally raise a meaningful international response, instead of the irresponsible and cynical pressures that we can still see today.

Þannig ritskoðaði og matreiddi ritstjórn víðlesins dagblaðs í nýlenduveldinu Bretlandi grein Evu Joly ofan í breskan almenning. Og íslensku ríkisstjórninni finnst ekki ástæða til að tala máli íslensks almennings í útlöndum.

Helga Garðarsdóttir

Komum okkur sjálfum til hjálpar með því að bregðast vel við kalli InDefence!

Átak til kynningar á málstað Íslands

InDefence samtökin leita nú Íslendinga til að kynna málstað landsins erlendis. Leitað er að fólki sem hafa tengsl við erlenda fjölmiðla, þekkingu sem gætu nýst við kynninguna, reynslu af almannatengslum og gott vald á erlendum tungumálum. Nauðsynlegt sé að Íslendingar leggist á eitt svo hægt verði að ná eyrum alþjóðasamfélagsins.

InDefence samtökin óska nú eftir liðsinni Íslendinga til að kynna málstað Íslands í nágrannalöndunum. Það liggi fyrir að Icesave samningurinn verði afgreiddur á næstu dögum og hver sem niðurstaðan verði sé nauðsynlegt að Íslendingar vinni saman að því markmiði að kynna málstað landsins erlendis, bæði fyrir almenningi og fyrir stjórnvöldum. Reynslan sýni að með samstilltu átaki og markvissri vinnu sé mögulegt að ná eyrum alþjóðasamfélagsins. Þetta kemur fram í fréttatilkynningu sem hópurinn hefur sent frá sér.

Þá segir að InDefence hópurinn muni á komandi vikum vinna ötullega að þessu verkefni og óski því eftir liðsinni Íslendinga sem telji sig hafa tengsl eða þekkingu sem gætu nýst við kynninguna. Meðal annars leiti samtökin að fólki sem hafi tengsl við erlenda fjölmiðla, hvort sem þau eru fagleg eða persónleg, reynslu af almannatengslum og hafi mjög gott vald á evrópskum tungumálum, þá sérstaklega hollensku, þýsku eða spænsku.

Þeir sem hafa áhuga á að leggja verkefninu lið eru beðnir um að senda tölvupóst með helstu upplýsingum og hugmyndum á [e-mail].